Lipton Matthews - Afrika'daki Tek Köle Tüccarları Avrupalılar Değildi

 

Kraliyet ailesinin kısa süre önce gerçekleştirdiği Karayip seyahati, Britanya'nın trans-atlantik köle ticaretine dahil olmasıyla ilgili tartışmaları alevlendirdi. Propaganda ile körüklenen bu tür tartışmalar köle ticaretinin karmaşık niteliğini gizlemektedir. Siyasi çığırtkanlar, konu daha ayrıntılı olduğu halde, bölücü ideolojilerini haklı çıkarmak için köle ticaretini ırksal terimlerle nitelendirmektedir. Trans-atlantik köle ticareti, daha geniş bir çerçeveye yayılan sömürü söyleminin içine yerleştirilmelidir. Tarih boyunca güçlü devletler daha zayıf bölgeleri boyunduruk altına almak için stratejiler geliştirmişlerdir ve trans-atlantik köle ticareti de bundan farklı olmamıştır. Irksal benzerlikler sömürü için caydırıcı olmamıştır. yeterince araştırılmamış olan ve beyazların da köle olarak ticarete maruz kaldığı Avrupa köle ticareti, tarihsel vahşetlerle ilgili ahlaki hesaplaşmada eşit derecede önemlidir. Doğu Avrupa köle ticaretinin ve altıncı yüzyıldan Ortaçağ'a kadar süren İsveç köle ticaretinin tartışılmaması, mevcut tartışmaların tarihsel yanlışları düzeltme arzusundan ziyade beyaz karşıtlığı tarafından motive edildiğini göstermektedir. Dahası, bu yaklaşım Afrikalı köle tacirlerini köle ticaretine alet edilmiş masum seyirciler olarak resmederek talihsiz bir tablo çizmektedir. Beyazları kötü adam olarak gösterme arayışındaki aktivistler, siyahların faaliyetlerini göz ardı ederek onları masumlaştırmayı başarmışlardır. Afrikalı tüccarlar, Avrupalıları yerel ticaret şartlarına uymaya zorlayan zeki iş adamlarıydı. Avrupalılar köle ticaretini sürdürebilmek için yerel liderlerin koyduğu kurallara uymak zorundaydı. Birçok Afrikalı için köle ticareti o kadar kazançlı bir girişimdi ki, çöküşüne büyük bir öfke duyuldu. Örneğin, Dahomey ve Galinhas gibi yerler köle ticaretinin bir sonucu olarak büyük güçler haline geldi. Dolayısıyla, siyahiların mağduriyeti söylemini güçlendirmek için siyahiların köle ticaretine katılımını önemsiz göstermek, Siyahilerin tarihine zarar vermektir. Beyazların kendi ırkdaşları tarafından maruz bırakıldıkları zulmü tartışmaktan kaçınma eğilimi, siyahilerin daha az dirençli ve travmanın üstesinden gelmekten aciz oldukları yönündeki zararlı klişeyi devam ettirmektedir. Gerçekten de aktivistler, İngilizlerin geçmişle yüzleşmesi gerektiğini öne sürdüklerinde, beyazların vicdanı tarafından itibarlarının iade edilmesi gerektiğini düşündükleri siyahilerin daimi mağduriyetini zımnen kabul etmiş oluyorlar. Ne yazık ki dürüst düşünürler apaçık olanı, yani beyazların siyahlara hiçbir şey borçlu olmadığını söylemekten korktukları için yalanlar olgunlaşarak ulusal bir inanç haline geliyor. Gerçek şu ki, Ortak Çağ'daki Kuzey Afrika ve antik Aksum imparatorluğu dışında, Afrika her zaman dünyanın büyük bir kısmının gerisinde kalmıştır. Elbette kolonyalizmin yeniden canlanmasını savunmuyoruz, ancak gerçek şu ki Avrupalılar Afrika'ya modern tıp teknolojisini ve diğer kurumları getirdiler. Niall Ferguson, Civilization: The West and the Rest adlı kitabında kolonyalizmin Afrika'daki devrimci etkisini ele almaktadır: Senegal'de ... koloni yönetimi, ortalama yaşam süresinde otuz yıldan kırk yıla kadar yaklaşık on yıllık sürekli bir iyileşme sağlamıştır. Cezayir ve Tunus'ta da benzer iyileşmeler görüldü. Daha iyi tıbbi bakım -özellikle bebek ölümlerinin ve erken kısırlığın azalması- Fransız Afrikası'ndaki nüfusun 1945'ten sonra böylesine hızlı bir şekilde artmaya başlamasının nedeniydi. Hint-Çin'de 20.000 mil karayolu ve 2.000 demiryolu inşa eden, kömür, kalay ve çinko madenleri açan ve kauçuk plantasyonları kuran Fransızlardı. Batı kolonyalizminin tarafsız bir şekilde değerlendirilmesinde kesinlikle yanlış bir şey yoktur. Seçkin akademisyen Murray Last, Sokoto Halifeliğinin Nijerya için faydalı olduğunu söyleyebilir ama kolonyalizmin bariz faydalarını vurgulayıp da hakarete uğramamak mümkün değildir. Aslında İngiliz kolonisi Sokoto Halifeliği, Asante ve Benin gibi Afrikalı güçlerin saldırganlığını ehlileştirmiştir. Eğer Britanya ve diğer Avrupalı güçler Afrika imparatorluklarını pasifize etmekte başarısız olsalardı, bugün Afrika'daki pek çok kişi hala kölelik içinde yaşıyor ya da kendi emperyal derebeylerine boyun eğiyor olurdu. Kolonyalizm öncesinde Afrika asla bir cennet değildi. Dahası, Batı'daki yaşam standartları Afrika'dakinden daha yüksek olduğu için, köleleştirilmiş Afrikalıların torunları Afrikalı akranlarından daha iyi durumdadır. Ancak bu gözlem köleliğin faydalı olduğunu değil, daha ziyade acımasız bir sistemin dolaylı faydalar ürettiğini iddia etmektedir. Benzer şekilde, bazıları mali açıdan tazminat davası açılamayacağını kabul edebilir, ancak yine de kültürel tazminat için zorlayıcı bir gerekçenin var olduğu da açık değildir. Batılı siyahiler kültürel olarak Afrikalılardan kopuktur ve çoğu Batı'daki konforlarını Afrika'daki yaşamla değiştirmez. Yargılama usulü, kadınları kayıran miras gelenekleri ve engelli çocukların öldürülmesi gibi uygulamalar Batı'daki siyahiler için çirkin görünmektedir, bu nedenle Afrika kültürünü takdir edeceklerine dair hiçbir garanti yokken, siyahilerin Batı'da oldukları için kültürel kayıplar yaşadıklarını söyleyemeyiz. Meselenin özü, tarihi geri alamayacağımızdır ve bu nedenle tek mantıklı alternatif, tüm tarafların yoluna devam etmesi ve güncel hassasiyetlerini tarihi karakterlere yansıtmaktan vazgeçmesidir. Siyahilerin kendilerini mağdur olarak algılamalarını sağlamak uzun vadede tüm tarafların çıkarlarına zarar verecektir.

Çeviren: Howard Phillips

Orijinal Yazı: https://mises.org/wire/europeans-were-not-only-slave-traders-africa

1. https://www.amazon.com/-/es/University-Eastern-Finland-JukkaKorpela/dp/9004447199

2. https://www.amazon.com/Slavery-Roman-Times-EarlyTransatlantic/dp/0816613257 

3. https://www.persee.fr/doc/outre_0300-9513_1975_num_62_226_1834

4. https://capx.co/how-africa-got-left-behind/ 

5. https://www.premiumtimesng.com/features-and-interviews/496263-interviewwhy-every-nigerian-should-be-proud-of-the-sokoto-caliphate-prof-murraylast.html?tztc=1

6. https://worldpopulationreview.com/country-rankings/poorest-countries-inafrica

7. https://www.academia.edu/3812838/Trial_by_Ordeal_and_Human_Rights_Viol ation_The_Case_of_the_Igbo_of_Southeastern_Nigeria_Igbo_Studies_Review_ No_1_2013_Golden_and_Jacobs_Publishing

8. https://www.bbc.com/news/world-africa-55675987 

9. https://www.aljazeera.com/program/rewind/2018/6/3/spirit-child-ritualkillings-in-ghan